Wereld Oceaandag

De klimaatcrisis heeft ons allemaal een hernieuwde waardering gegeven voor de oceanen van onze planeet en het zeeleven dat onder het wateroppervlak leeft, evenals projecten voor oceaanbehoud die worden geleid door initiatieven zoals de Tread Right Foundation. Deze 10 ongelooflijke oceaanfeiten illustreren hoe belangrijk deze initiatieven zijn.

1. Onze oceanen bedekken meer dan 70 procent van het aardoppervlak.

Met zo'n groot deel van het aardoppervlak in beslag genomen door de oceaan, is het duidelijk hoe vitaal deze mariene milieus zijn voor de planeet en hoeveel er nog te ontdekken valt.

2. Het meeste leven op aarde is aquatisch.

Aangezien een groot deel van het aardoppervlak onder water ligt, is het geen verrassing dat het aantal zeedieren groter is dan het aantal soorten op het land. Maar liefst 94 procent van alle levende soorten op aarde leeft in de oceanen.

3. Minder dan vijf procent van de oceanen van de planeet is onderzocht.

Volgens de Ocean Service heeft de mens minder dan vijf procent van de oceanen op aarde verkend. Terwijl onderzoekers ernaar streven om meer te ontdekken, leren we onze oceanen steeds beter kennen.

4. De langste bergketen ter wereld ligt onder water.

De langste bergketen op aarde, de Midden-Oceaanrug, ligt bijna helemaal onder de oceaan en strekt zich uit over een afstand van 65.000 kilometer. Er wordt gezegd dat deze bergketen minder onderzocht is dan het oppervlak van Venus of Mars.

5. Er zijn meer historische artefacten onder de zee dan in alle musea ter wereld.

Alleen al voor de kust van de Florida Keys liggen ongeveer 1000 scheepswrakken, waarvan sommige in het Florida Keys National Marine Sanctuary. De afgelopen jaren zijn er andere onderwatermusea gecreëerd, waaronder het ondergedompelde bronzen beeld van de Middellandse Zee, Christus van de Afgrond.

6. We kennen nog maar een fractie van de zeedieren in onze oceanen.

Volgens het World Register of Marine Species zijn er nu 240.470 erkende soorten, maar men denkt dat dit slechts een klein deel is van de soorten die er bestaan, omdat er elke dag nieuw zeeleven wordt ontdekt.

7. Meer dan 70 procent van de zuurstof op onze planeet wordt geproduceerd door de oceaan.

Men denkt dat 70 tot 80 procent van de zuurstof die we inademen wordt geproduceerd door zeeplanten, bijna allemaal zeealgen.

8. Het is mogelijk om rivieren en meren onder de oceaan te vinden.

Wanneer zout water en waterstofsulfide samenkomen, wordt het dichter dan de rest van het water eromheen, waardoor het een meer of rivier kan vormen die onder de zee stroomt.

9. Ongeveer 50 procent van de VS ligt onder de oceaan.

Niet alleen ligt een groot deel van de planeet onder de oceaan, maar ook de Verenigde Staten - ongeveer 50 procent zelfs.

10. De Stille Oceaan is de grootste oceaan ter wereld en bevat ongeveer 25.000 eilanden.

Met 25.000 eilanden heeft de Stille Oceaan meer eilanden dan waar ook ter wereld.

Over de oceaan

De oceaan is een ononderbroken lichaam van zout water dat meer dan 70 procent van het aardoppervlak bedekt. Oceaanstromen bepalen het weer op aarde en zorgen voor een caleidoscoop aan leven. Mensen zijn afhankelijk van deze krioelende wateren voor comfort en om te overleven, maar de opwarming van de aarde en overbevissing bedreigen de grootste habitat op aarde.

Geografen verdelen de oceaan in vijf grote bekkens: de Stille Oceaan, Atlantische Oceaan, Indische Oceaan, Noordpoolgebied en Zuidelijke Oceaan. Kleinere oceaangebieden zoals de Middellandse Zee, de Golf van Mexico en de Golf van Bengalen worden zeeën, golfen en baaien genoemd. Inlandse zoutwatermassa's zoals de Kaspische Zee en het Grote Zoutmeer staan los van de wereldoceanen.

De oceanen bevatten ongeveer 321 miljoen kubieke mijl (1,34 miljard kubieke kilometer) water, wat ruwweg 97 procent van de watervoorraad op aarde is. Zeewater bestaat voor ongeveer 3,5 procent uit opgelost zout; oceanen zijn ook rijk aan chloor, magnesium en calcium. De oceanen absorberen de zonnewarmte, brengen deze over naar de atmosfeer en verspreiden deze over de hele wereld. Deze warmtetransportband zorgt voor wereldwijde weerpatronen en helpt bij het reguleren van de temperaturen op het land, door te fungeren als verwarming in de winter en als airconditioning in de zomer.

De oceanen zijn de thuisbasis van miljoenen planten en dieren op aarde, van minuscule eencellige organismen tot de reusachtige blauwe vinvis, het grootste levende dier op aarde. Vissen, octopussen, inktvissen, alen, dolfijnen en walvissen zwemmen in het open water, terwijl krabben, octopussen, zeesterren, oesters en slakken over de oceaanbodem kruipen.

Het leven in de oceaan is afhankelijk van fytoplankton, meestal microscopische organismen die aan het oppervlak zweven en via fotosynthese ongeveer de helft van alle zuurstof ter wereld produceren. Ander voedsel voor de zeebewoners zijn zeewier en kelp, soorten algen, en zeegrassen, die groeien in ondiepere gebieden waar ze zonlicht kunnen vangen.

Foto door Clara Cordero op Unsplash

Ooit werd gedacht dat er in de diepste uithoeken van de oceaan geen leven was, omdat er geen licht doordringt voorbij 1000 meter. Maar toen werden hydrothermale bronnen ontdekt. Deze schoorsteenachtige structuren zorgen ervoor dat kokerwormen, schelpdieren, mosselen en andere organismen niet via fotosynthese kunnen overleven, maar via chemosynthese, waarbij microben chemische stoffen die vrijkomen uit de bronnen omzetten in energie. Bizarre vissen met gevoelige ogen, doorschijnend vlees en bioluminescente lokmiddelen die uit hun kop steken, liggen op de loer in nabijgelegen wateren. Ze overleven vaak door stukjes organisch afval en vlees te eten die van boven naar beneden regenen, of op de dieren die zich met die stukjes voeden.

Ondanks regelmatige ontdekkingen over de oceaan en zijn bewoners, blijft er nog veel onbekend. Meer dan 80 procent van de oceaan is nog niet in kaart gebracht en verkend, waardoor het nog maar de vraag is hoeveel soorten er nog ontdekt moeten worden. Tegelijkertijd herbergt de oceaan enkele van de oudste wezens ter wereld: Kwallen bestaan al meer dan een half miljard jaar, degenkrab bijna net zo lang.

Andere langlevende soorten verkeren in een crisis. De kleine, zachte organismen die bekend staan als koraal en die riffen vormen in ondiepe tropische wateren, worden bedreigd door vervuiling, sedimentatie en de opwarming van de aarde. Onderzoekers zijn op zoek naar manieren om fragiele, noodlijdende ecosystemen zoals het Great Barrier Reef in Australië te behouden.

Menselijke activiteiten hebben invloed op bijna alle delen van de oceaan. Verloren en weggegooide visnetten blijven vissen, zeevogels en zeezoogdieren dodelijk strikken terwijl ze op drift zijn. Schepen lozen olie en afval; ze vervoeren ook dieren naar vreemde habitats die niet op hun komst zijn voorbereid, waardoor ze invasieve soorten worden. Mangrovebossen worden gekapt voor huizen en industrie. Ons afval - vooral plastic - verstikt de zeeën en creëert enorme "vuilnisbelten" zoals de Great Pacific Garbage Patch. Afspoeling van meststoffen door boerderijen verandert grote delen van de oceaan in dode zones, waaronder een gebied ter grootte van New Jersey in de Golf van Mexico.

Foto door Christian Bisbo Johnsen op Unsplash


Klimaatverandering, de term die wetenschappers tegenwoordig gebruiken om de opwarming van de aarde en andere trends te beschrijven die momenteel van invloed zijn op de planeet als gevolg van de hoge uitstoot van broeikasgassen door de mens, wordt opvallend weerspiegeld in de oceanen. Het jaar 2018 was het warmste jaar in de geschiedenis van de oceanen, en warmer water leidt tot een reeks gevolgen, van veranderende kleuren tot stijgende zeespiegels tot vaker voorkomende krachtige stormen. Het broeikasgas kooldioxide maakt het oceaanwater ook zuur, en de instroom van zoet water van smeltende gletsjers dreigt de stromingen die het weer bepalen te veranderen: de stromingen in de Atlantische Oceaan zijn de afgelopen decennia met ongeveer 15 procent vertraagd.

Een gemeenschap van wetenschappers, ontdekkingsreizigers en burgerwetenschappers blijft de oceaan bestuderen, in de hoop dat meer informatie meer paden voor natuurbehoud zal opleveren. Onderwaterdrones worden bijvoorbeeld ingezet om onderzeese grenzen te verkennen, terwijl nieuwe instrumenten wetenschappers helpen bij het meten en begrijpen van wat ze vinden. Lees hier meer over oceaanbedreigingen en oplossingen.

Hoe u kunt helpen

_____________